- 
English
 - 
en
Spanish
 - 
es

27.09.1995

Diapositiva anterior
Diapositiva siguiente

MAPUCHEZÜGUN / TEMUKO, PLC-GÜLUMAPU

Artista mapuche originario de PLC – Temuco, Gülumapu – Wallmapu, llamado hoy centro sur de Chile. Se formó como violinista desde temprana edad. Estudió interpretación musical y musical de cámara en diferentes territorios de Latinoamérica y Europa. Su trabajo creativo abarca diferentes áreas del arte como la creación musical con instrumentos antiguos y máquinas, la performance, el arte sonoro y el video.

Su investigación se enfoca en resignificar la escucha y con esto, articular nuevas formas de hacer música con instrumentos que poseen una carga cultural occidental como el violín y el violonchelo, tornándolo en algo ligado a su herencia cultural e identidad desde una mirada propia y crítica hacia la academia eurocentrista. Su obra se ha presentado en diferentes países de Latinoamérica, Europa y África.

Forma parte de la comunidad mapuche J.H. en Chomio, desde el 2019 es co-creador del colectivo Moviendo Territorios junto a la artista boliviana Sharon Mercado y del colectivo Práctica No Eficiente con el artista de Argentina Pipi Villadangos desde el año 2022.

Actualmente vive en su comunidad ubicada en Wallmapu, en donde realiza un archivo sonoro del territorio, realiza talleres creativos en diferentes escuelas rurales del territorio mapuche, trabaja con la tierra y cuida animales.

Mapuche amelkantufe, plc -temuko mew tuwülu. chillkatuy ñi chum ayekayal violin mew ñi rume püchi konagen mew petu. kisu tañi femgen mew zugulkey fill pepiluwün mew arte mu, mushika femken, kuyfi mapuche ayekawe mew, ka kuyfi wigka ayekawe mew, makina mew, amelkantun mew, awkiñ arte mu ka negümaz mew.

Kisu tañi inarumen zugukey ta chumgechi tañi wiño azkintual, ka wiño zugulelafiel ta allkün tüfa mew. ka femgechi, ñi nüwkülelafiel weke az tañi femekeal mushika ayekawe mew yenielu wigka fanen mew violin reke, ka violonchelo chi kay. wegeltufi kiñe nüwkülen mew tüfa, kisu tañi tuwümüm, ka kisu tañi iñi gen, ka kisu tañi azkintun ka ñi rakizuam mew txaftuñmaetew wigka kimeltuwün mew küpalkelu ñi rakizuam europa mapu mew. kisu tañi küzaw pegefalgefuy fillke mapu mew, latinoamerika, europa ka afürika mapu mew.

Konkülepay kisu tañi lof mew j. wewentxu pigelu, chomio mapu mew. 2019 txipantu mew ina küzawkey moviendo territorios txokiñche mew, ina afkazilelu ta amelkantufe boliviagechi che sharon merkado egu. Ka konküley praktika no eficiente txokiñche mew amelkantufe arkentinugechi che pipi villadangos egu, feychi 2022 txipantu mew llitulu.

Fanten mew küzawkey kisu tañi entual mushika, kimeltukey tañi zugulal violin ka wülkey tañi kimün arte mu, amelkantun mew, fillke mapuche chillkatuwe mülelu lof mew, wallmapu mew. kafey kamañkulliñkey, kexakey ka tukukakey tañi mapu mew, chomio lof mapu mew. chew tañi mülemüm fantepu.